Thủ thuật Raspberry Pi

Chuyển từ Wayland về X11 trên Raspberry Pi chạy Ubuntu

Đăng vào bởi Lương Đức Minh

Hướng dẫn chuyển từ Wayland sang X11 trên Ubuntu cho Raspberry Pi

Ubuntu trên Raspberry Pi cung cấp một nền tảng Linux mạnh mẽ, phù hợp cho nhiều ứng dụng từ giải trí đến phát triển ứng dụng, phần mềm. Tuy nhiên, từ phiên bản Ubuntu 22.04 LTS trở lên, Wayland là giao thức hiển thị mặc định. Dù Wayland mang lại nhiều cải tiến, nhưng nó có thể gặp vấn đề về tương thích trên Raspberry Pi. Hướng dẫn này sẽ giải thích lý do cần chuyển sang X11 (Xorg) và cung cấp các bước chi tiết, giúp bạn thực hiện một cách an toàn, hiệu quả.

Wayland vs X11 khác gì nhau và tại sao bạn cần chuyển đổi

Để có thể hiểu được tại sao cần phải chuyển đổi giữa Wayland và X11, chúng ta hãy tìm hiểu sự khác biệt giữa hai giao thức hiển thị.

Đối với Wayland, là một giao thức hiển thị hiện đại, mục đích để thay thế X11, có các ưu điểm như:

  • Bảo mật cao: Hạn chế ứng dụng truy cập dữ liệu màn hình.
  • Hiệu suất tốt: Giảm độ trễ nhờ tương tác trực tiếp với phần cứng đồ họa.
  • Hỗ trợ màn hình tiên tiến: Tương thích với màn hình có độ phân giải cao và tần số quét lớn.

Còn với X11 (Xorg), một giao thức hiển thị truyền thống, có thể thấy được các ưu điểm như:

  • Tương thích rộng: Hỗ trợ hầu hết ứng dụng Linux, đặc biệt là phần mềm cũ.
  • Ổn định cho remote desktop: Tương thích tốt với VNC, RDP, và TeamViewer.
  • Linh hoạt: Phù hợp cho các công cụ phát triển yêu cầu API X11.

Vậy tại sao cần chuyển từ Wayland sang X11?

Mặc dù Wayland có nhiều ưu điểm, nhưng khi sử dụng trên Raspberry Pi, nó có thể gặp các vấn đề:

  • Remote Desktop và VNC không ổn định: Các công cụ như VNC Server, TeamViewer, Anydesk hoặc RDP thường gặp lỗi hiển thị hoặc không hoạt động tốt trên Wayland.
  • Tương thích phần mềm còn hạn chế: Một số ứng dụng đồ họa, trò chơi cũ, hoặc phần mềm độc quyền chưa hỗ trợ Wayland, dẫn đến lỗi hiển thị hoặc không chạy.
  • Driver chưa tối ưu: Một số driver đồ họa hoặc phần cứng ngoại vi trên Raspberry Pi chưa tương thích tốt với Wayland.
  • Công cụ cần X11: Một số công cụ phát triển hoặc tiện ích yêu cầu giao thức X11 để hoạt động.

Chuyển sang X11 giúp tăng tính tương thích và ổn định, đặc biệt khi bạn gặp các vấn đề trên. Quá trình này đơn giản và có thể hoàn tác dễ dàng.

Hướng dẫn chuyển đổi giữa Wayland và X11(Xorg) trên Ubuntu

Ubuntu 24.04.2 trên Raspberry Pi sử dụng Wayland làm giao thức hiển thị mặc định, bắt đầu từ Ubuntu 21.04 (tháng 4/2021). Tuy nhiên, X11 (Xorg) vẫn được hỗ trợ để đảm bảo tương thích với các ứng dụng, công cụ remote desktop (như VNC, RDP), hoặc phần cứng chưa tối ưu cho Wayland. Hướng dẫn này cung cấp các bước chi tiết để chuyển từ Wayland sang X11 trên Raspberry Pi chạy Ubuntu 24.04.2, đảm bảo quá trình đơn giản và an toàn.

Trước khi chuyển đổi, ta cần phải tắt Automatic Login. Nếu không, tùy chọn chuyên dụng sẽ không xuất hiện trên màn hình khóa. Vì vậy trước tiên ta cần mở Setting bằng cách nhấn vào góc phải phía trên màn hình

Tiếp theo nhấn vào hình bánh răng để mở Setting

Trong Setting, chọn vào System → Users, sau đó nhấp vào nút Unlock ở góc trên bên phải và nhập mật khẩu để xác thực.

Sau khi hoàn tất, hãy tắt tùy chọn Automatic Login. Đây là bước quan trọng, nếu không bạn sẽ không thể chuyển đổi giữa X11(Xorg) và Wayland trên Ubuntu.

Bây giờ, nhấp vào góc trên bên phải (nút nguồn) trong khu vực khay hệ thống. Tại đây, nhấp vào Nút nguồn trong menu.

Sau đó, chọn Log out. Thao tác này sẽ đưa bạn ra khỏi phiên đăng nhập Ubuntu hiện tại.

Tiếp theo, nhấn bất kỳ phím nào trên bàn phím hoặc nhấp chuột để màn hình khóa Ubuntu xuất hiện. Tại đây, nhấp vào User của bạn trước.

Trên màn hình nhập mật khẩu, bạn sẽ thấy biểu tượng bánh răng ở góc dưới bên phải. Nhấp vào Bánh răng và chọn Ubuntu hoặc Ubuntu on Xorg để chuyển sang Xorg. Nếu muốn sử dụng Wayland, chọn Ubuntu on Wayland.

Bây giờ, nhập mật khẩu, và bạn sẽ đăng nhập với máy chủ hiển thị đã chọn — Xorg hoặc Wayland trên Ubuntu. Đó là cách bạn chuyển đổi giữa Wayland và Xorg trên Ubuntu.

Để kiểm tra xem bạn đang sử dụng Xorg hay Wayland trên Ubuntu, mở Setting và chuyển đến mục About.

Tiếp theo chọn vào mục System Detail. Trong phần Window System, bạn sẽ thấy thông tin ghi là Wayland hoặc X11 (Xorg).

Việc chuyển từ Wayland sang X11 trên Ubuntu dành cho Raspberry Pi là một giải pháp hiệu quả để tăng tính tương thích và ổn định, đặc biệt khi bạn gặp vấn đề với các ứng dụng đồ họa, công cụ phát triển, hoặc truy cập từ xa. Với các bước đơn giản được hướng dẫn ở trên, bạn có thể dễ dàng chuyển đổi giữa Wayland và X11, đồng thời kiểm tra trạng thái máy chủ hiển thị hiện tại. Nếu cần quay lại Wayland, quá trình này cũng hoàn toàn có thể thực hiện nhanh chóng.

Hãy thử áp dụng X11 nếu bạn gặp các vấn đề về hiệu suất hoặc tương thích trên Raspberry Pi. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa trải nghiệm sử dụng Ubuntu, từ việc chạy các ứng dụng cũ đến thiết lập một hệ thống truy cập từ xa mượt mà. Chúc bạn thành công và tận hưởng sức mạnh của Raspberry Pi với Ubuntu.